Werk je om te leven of leef je om te werken....?

Beste mensen,

De r is in de maand! Laten we zeggen dat de r hier voor ranzig lekker staat, want ook hier koelt het af. Ik schat dat het zo’n 25 graden is met een half zonnetje en de echte laatste moesson druppeltjes.

Ik heb weer een redelijk lang stuk geschreven. Ik schrijf het een en ander op, ook voor mezelf om te bewaren. Ik hoop dat jullie geinteresseerd zijn in de problemen van dit land en het werk wat ik ga doen. Omdat ik geen ervaring heb met basisonderwijs sta ik altijd open voor leuke ideeen en informatiebronnen zoals websites!!!

Vanmorgen bijzonder wakker geworden. Voor het eerst had ik een unheimisch gevoel (ja, na 2 dagen in mijn nieuwe woonplaats). Ik nam even de tijd voor het gevoel en concludeerde dat het voornamelijk kwam omdat ik alleen was en verzoop in een groot huis. Geen hechte groep van nieuwe collega’s die dagelijks met elkaar optrekken, uiteraard geen vrienden en familie, zelfs geen Engels sprekende westerlingen om me heen. Het was alleen ik in dat grote mooie huis, met dat waanzinnige uitzicht, het relaxte balkon. En er was niemand om dat gevoel mee te delen. Eenzaamheid dus.

Nu vooral niet denken dat ik hier weg zit te rotten of me zielig voel, want dit gevoel is precies wat ik zocht. Eens een keer niet de drukte, de mensen om me heen, de idiote gestructureerde gejaagdheid van de westerse cultuur (die iedereen verafschuwt en waar niemand zich aan kan onttrekken), even geen nachtleven in Phnom Penh en Siem Riep, etc. Het is wennen aan een nieuw soort leven dat ik niet gewend ben, maar volledig ga omarmen.

Een voorbeeld uit deze nieuwe cultuur:
Gisteren heb ik zo’n 3 uur bukkend op de 1,7m hoge markt doorgebracht. Eeuwig glimlachend als reactie op de onophoudelijke stroom uitingen van verbazing, ontzetting en ongeloof over mijn lichaam. In die 3 uur ben ik slechts bezig geweest om stamelend ‘pon mon’ (kippeneieren), ‘massau mie’ (bloem), ‘toek dog koo’ (water van de koeienborst), ‘plai tsjeek’ (banaan) en een ‘tsjaan tsjaa’ (koekenpan) te vinden. Daarna ben ik gaan bakken, vervolgens gaan eten en schoonmaken. Al met al ben ik een dag bezig geweest om een paar pannenkoeken te verwerken. In Nederland zou ik onrustig worden vanwege het inefficientie gehalte van het hele proces. Hier is dat anders. Het hele markt gebeuren (in elke plaats zo’n beetje ‘the place to go’) is verweven met het leven. Geintegreerd, niet als een taak die moet gebeuren. Een hele andere kijk op het dagelijks leven in vergelijking tot de manier waarop ik in Nederland ermee omging.

Ook de werkopvatting is hier zo anders. Werk lijkt een geintegreerd onderdeel van het bestaan te zijn. Leef je om te werken of werk je om te leven? Het is te vroeg om dat nu te kunnen zeggen, maar ik denk dat de gemiddelde Cambodjaan beide vragen met een ja zou kunnen beantwoorden. Wellicht zou dat een ander antwoord worden wanneer de gemiddele Cambodjaan wat rijker was geweest.

De armoede hier ligt verborgen. Een van de tolken uit ons team (3 Engelsen en ik + de tolken) nodigde me gisteren uit om kennis te maken mijn zijn verloofde. Zelf slaapt hij in een verlaten klaslokaal, zijn schoonfamilie in een geisoleerd wijkje van Ban Lung. De familie woont op een modderondergrond en huurt houten hokjes van zo’n 2 bij 3 meter waar ze woont. Vanaf de gangbare straten onmogelijk om te zien. De tolk, Vanthun, is bewonderenswaardig. Hij heeft 2 jaar als leraar gewerkt en heeft nog geen cent salaris ontvangen. Toch weigerde hij om, zoals heel veel andere docenten doen, de ‘dagelijkse bijdrage’ te vragen van de leerlingen. De corruptie in Cambodja is absoluut vernietigend en dringt door in alle lagen. Overheidsbanen worden gekocht. Diploma’s worden gekocht en er is nauwelijks mogelijkheid om je eraan te onttrekken.

Vorige week werd ik aangehouden door de politie vanwege een verkeersovertreding. Na heftig onderhandelen (met behulp van onze leraar Khmer) hoefde ik uiteindelijk 2.50$ te betalen. Er werd geen bon uitgeschreven. De wortel van de corruptie ligt in de top en de corruptie boom vertakt zich onvermijdelijk door alle lagen. Na 9/11/01 onderzochten de VS transacties van anonieme banken. Er bleek toen dat 26 overheids officials van Cambodja gezamenlijk 80 miljoen dollar op een bank in Singapore hadden staan…

Terug naar Vanthun. In zijn klaslokaal vertelde hij over zijn familie in Phnom Penh. Over zijn zusjes die hij financieel ondersteunt zodat ze naar school kunnen. Zijn strategie om de 1500$ bruidsschat op te brengen en zijn afhankelijkheid daarin van de overheid die zijn salaris moet betalen. Zijn motivatie om geen dagelijkse bijdrage te vragen (hij komt uit een straatarm gezin, heeft geknokt en wil nu anderen helpen om hetzelfde te doen). Er hangt een poster op de muur met de tekst: “work hard; make clean food; study a lot.” Mooie kerel.

De grootste uitdagingen van het onderwijs in het algemeen hier zijn het tekort aan leraren, het gebrek aan ‘child friendly’ onderwijs en ‘drop outs’ of ‘exclusion’. Het tekort aan leraren is niet moelijk te verklaren. Voor het kopen van de baan, het zeer onregelmatig ontvangen van 30-50$ per maand is het geen logische stap om leraar te worden. ‘Child friendly’ onderwijs kan vergeleken worden met leerling gericht onderwijs. Hier is dat een onbekend fenomeen: hardnekkige opvattingen belemmeren dat. Het stellen van vragen is absoluut geen gewoonte, want mocht de docent het antwoord niet kunnen geven, dan verliest hij gezicht (In engels: lose face, zoiets als afgaan.) In Cambodja ‘losing face’ is iets dat koste wat het kost vermeden moet worden. Verder is groepswerk hier een onbekend fenomeen. Praktijkvoorbeelden idemdito, het stellen van vragen (docent en leerling) gebeurt dus ook niet, differentiatie is nooit van gehoord, een warm, gezellig en motiverende leeromgeving komt nauwelijks voor. Daar liggen dus de uitdagingen voor de komende 2 jaar.

Mijn werkgebied beslaat drie oostelijke districten van Rattanakiri, grenzend aan Vietnam. Ik ben een debutant in die gebieden als het gaat om dit werk en begin dus bij ‘0’. En dat vind ik helemaal niet erg. Doelen worden vooral gerealiseerd door middel van workshops, follow ups en heel veel schoolbezoeken. Ik werk daarin nauw samen met de 3 Cambodjaanse district directors. Het werk wat ik doe is puur empowerment. Dat betekent dat ik capaciteit versterkend bezig ben zonder dat ik verantwoordelijk ben voor het uitvoerende werk. En zo is ontwikkelingswerk naar mijn idee ook bedoeld.

En nu is het de hoogste tijd voor een duik in het kraakheldere meer, net buiten Ban Lung! Ik zag zojuist dat het 11 graden in Zwolle is… BRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR….

Het ga jullie warm en goed!!

Bas.